Wyzwolenie KL Warschau tzw. "Gęsiówki"

 

Wyzwolenie KL Warschau tzw. „Gęsiówki” zostało przeprowadzone przez harcerski batalion Armii Krajowej „Zośka” 5 sierpnia 1944 roku.

Celem polskiego ataku było uwolnienie więźniów oraz wywalczenie połączenia między Wolą a Starym Miastem. Silną niemiecką obronę udało się przełamać dzięki wykorzystaniu zdobycznego czołgu Panzerkampfwagen V Panther.

 Za cenę niewielkich strat własnych żołnierze AK zdobyli „Gęsiówkę” i wyzwolili 348 Żydów, z których większość dołączyła do powstania.

Tablice upamiętniające wyzwolenie obozu umieszczono w 2018 roku przy ul. Mordechaja Anielewicza róg Okopowej.

Hale Mirowskie w czasie okupacji

 

Hale Mirowskie na granicy Woli i Śródmieścia wybudowano w latach 1899–1902 w miejscu częściowo rozebranych Koszar Mirowskich. Przed wybuchem II wojny światowej w 1939 w halach działało ok. 900 punktów sprzedaży detalicznej.

  Do zniszczenia w 1944 r. były największym w Warszawie obiektem handlowym. Handlowano także na ulicach sąsiadujących z placem Mirowskim i placem Żelaznej Bramy. Cały ten obszar był czasem nazywany „brzuchem Warszawy”. Pierwsze lata wojny hale przetrwały bez większych zniszczeń. W maju 1941 działało w nich 1641 stoisk, więcej niż przed wojną. 

Budynki ucierpiały dopiero podczas powstania warszawskiego. 1 sierpnia 1944 doszło do walk o wschodnią halę, w której znajdowały się niemieckie warsztaty samochodowe.

 5 i 6 sierpnia 1944 roku, podczas ataku wojsk niemieckich w kierunku placu Piłsudskiego i towarzyszących mu bombardowań lotniczych, obydwie hale Mirowskie zostały spalone. Zostały zdobyte po ciężkich walkach 6 sierpnia po południu przez oddziały Oskara Dirlewangera.

Okolicznych mieszkańców spędzono do rozbierania barykad, a następnie zamordowano. Ich zwłoki zostały następnie spalone przez Verbrennungskommando Warschau.

 7 sierpnia powstańcy podjęli udaną próbę uwolnienia grupy osób przetrzymywanych w halach. Polacy jeszcze dwukrotnie podejmowali próby odbicia hal: 13 sierpnia oraz w nocy z 30 na 31 sierpnia 1944.